MARKA VE MARKA HAKKININ
KORUNMASI
MARKA:
Bir nesnenin ve özellikle ticari malların tanıtılmasına ve
benzerlerinden ayırt edilmesine yarayan işaretlerdir.
Marka Olarak Tescil Edilebilecek Yazılı
İşaretler:
Marka; Bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal
veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil,
özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar malların biçimi veya
ambalajlarının gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade
edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri
içerir.
Marka, mal ve ambalajıyla birlikte tescil
ettirilebilir. Bu durumda mal veya ambalajın tescili marka sahibine mal veya
ambalaj için inhisari bir hak sağlamaz.
Markanın Tescilinde
Red İçin Mutlak Sebepleri:
Marka Olarak Tescil Edilemeyecek Yazılı
İşaretler:
a)Üst paragrafta belirtilmeyen işaretler, (Bir işletmeye ait mal ve
hizmetleri diğer işletmelerinkinden ayırt edici özelliği bulunmayan, çizimle
görüntülenemeyen veya benzer biçimde ifade edilemeyen, baskı yoluyla yayınlanamayan
işaretler,
b)Aynı veya aynı türdeki bir başka mal veya hizmetle ilgili olarak tescil
edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı
veya ayırt edilemeyecek kadar aynı olan markalar,
c)Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf,
kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği,
hizmetlerin yapıldığı zamanı gösteren veya malların ve hizmetlerin diğer
karakteristik özelliklerini belirten işaret ve adları münhasıran veya esas
unsur olarak içeren markalar,
d)Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek,
sanat, veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve
adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar,
e)Malın özgün doğal yapısından ortaya çıkan
şeklini veya bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini
veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler,
f)Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı
gibi konularda halkı yanıltacak markalar,
g)Yetkili mercilerden kullanmak için izin alınmamış ve dolayısıyla
Paris Sözleşmesinin 2. mükerrer 6. maddesine göre reddedilecek markalar,
h)Paris Sözleşmesinin 2. mükerrer 6. maddesi kapsamı dışında kalan
ancak kamuoyunu ilgilendiren tarihi, kültürel değerler bakımından halka mal
olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği diğer arma, amblemler veya
nişanları içeren markalar,
ı)Sahibi tarafından izin verilmeyen Paris Sözleşmesinin 1.mükerrer 6.
maddesine göre tanınmış markalar,
j)Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar,
l)Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar.
Bir marka tescil tarihinden önce kullanılmış
ve tescile konu mallar veya hizmetlerle ilgili olarak bu kullanım sonucu ayırt
edici bir nitelik kazanmış ise
(b), (c), (d) bentlerine göre tescili reddedilemez.
Marka Olarak Tescil Edilemeyecek İşaretler:
a) Kapak , kutu , emtia üzerine
basılamayan oyma , dokuma , ambalaj
- Sınai model ve dizaynlar
-Sadece renk , tek bir harf ve rakamlar (yanlarında başkaca
tamamlayıcı unsur yoksa)
-Ahlaka ve yasaya aykırı ,
milli duyguları zedeleyici , halkı aldatıcı nitelikteki işaretler
-Yanlış menşe gösteren , yerli malını yabancı ve ithal
imiş gibi gösteren ad ve işaretler
-Eşyanın adını , menşeini , kullanılışı gösteren işaretler
-Kamu kuruluşlarına ait rumuz ve işaretler
-İzin alınmadıkça yabancı devletlerin bayrak , rumuz ve
işaretleri
-Zaten tescilli olan marka ve benzerleri
-Ülke veya dünya çapında tanınmış markalar (başka
mallar için dahi izin alınmadıkça)
b) Şekil itibariyle marka olarak tescili mümkün olmayan işaretler:
-Etiket , kapak , kap , zarf , ambalaj ve emtia üzerine basılamayan
oyma , dokuma , boyama suretiyle konamayan işaretler
-Beşten fazla kelime (ticari unvan dışında)
-Sadece renk , tek harf ve rakam veya rakamlar (Özel bir şekil
özgün dizayn içinde ise mümkündür)
c) Kapsamı itibariyle mutlak olarak tescil edilemeyecek işaretler:
-Yasalara , ahlaka , kamu düzenine aykırı düşen işaretler
-Yanlış menşe gösteren , halkı aldatıcı işaretler
-Daha önce tescil edilmiş marka ve benzerleri
-Coğrafi isi
mler
-Tanınmış ve memleketimizde tescilli dünya ve memleket çapında
tanınmış markalar
d) Esas unsuru itibariyle marka olamayacak işaretler: (başka
bir esas unsurla birleşmedikçe)
-Eşyanın cinsini , nitelik ve niceliğini , menşeini gösteren
işaret ve sözcükler
-Herkesin kullandığı veya meslek grubunu gösteren sözcükler
-Eşya adı haline gelen sözcükler
e) Sınai model ve dizayn , ambalaj ve kutu , şişe şekilleri
f) Tescili izne bağlı işaretler:
-Devletin arma , bayrak gibi hükümranlık işaretleri
-Milli işaretler
-Kamu kurumlarına , derneklere , partilere ait damga mühür
, işaret ve benzerleri
-Fikir ve sanat eserleri
-Dünya ve ülke çapında tanınmış markalar başkası tarafından marka
olarak tescil edilemez.
Marka Tescilinde Red İçin Nispi Sebepler:
Tescil edilmiş veya tescil için başvuru yapılmış bir markanın sahibi
tarafından itiraz yapılması durumunda, marka tescil edilemeyecek haller:
a)Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için
daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı ise ve aynı mal veya
hizmetleri kapsıyorsa,
b)Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için
daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya benzer ise tescil
edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir markanın kapsadığı mal
veya hizmetlerle aynı veya benzer ise, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu
yapılmış markanın halk tarafından karıştırılma ihtimali varsa ve bu karıştırılma
ihtimali tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile
ilişkisi olduğu ihtimalini de kapsıyorsa,
Marka sahibinin, ticari vekili veya temsilcisi tarafından markanın kendi adına
tescili için, marka sahibinin izni olmadan ve geçerli bir gerekçe gösterilmeden
yapılan başvuru, marka sahibinin itirazı
üzerine reddedilir.
Aynı veya benzer olup halk tarafından “karıştırılma tehlikesi”
bulunan işaretlerin, aynı veya benzer mallar için tescilli veya tescilsiz
kullanılmaları marka hakkına tecavüz oluşturur, her nasılsa tescil edilmişse,
ilk tescili yaptıran marka sahibi, sonraki tescilin terkini için hükümsüzlük
davası açabilir.
İki farklı işletmeye ait fakat aynı tüketici grubuna hitap eden iki
marka, ayrıntılara girilmeden orta zekalı bir tüketici tarafından yapılan
değerlendirmede markalar arasında karışıklık oluşuyorsa iltibas
mevcuttur.
Tescilsiz bir markanın veya ticaret sırasında kullanılan bir başka işaretin
sahibinin itiraz etmesi üzerine, tescili istenilen markanın tescili mümkün
olmayan haller:
a)Markanın tescili için yapılan başvuru tarihinden önce veya markanın
tescili için yapılan başvuruda belirtilen rüçhan tarihinden önce bu işaret
için hak elde edilmiş ise,
b)Belirtilen işaret, sahibine daha sonraki bir
markanın kullanımını yasaklama hakkını veriyorsa,
Marka, tescil edilmiş veya tescil başvurusu daha önce yapılmış bir
markanın aynı veya benzer olmakla birlikte, farklı mallar veya hizmetlerde
kullanılabilir. Ancak, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış
markanın, toplumda ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir
yararın sağlanabileceği, markanın, itibarına zarar verebileceği veya
tescil için başvurusu yapılmış markanın ayırt edici karakterini
zedeleyici sonuçlar doğurabileceği durumda, tescil edilmiş veya tescil için
başvurusu daha önce yapılmış bir marka sahibinin itirazı üzerine, farklı
mal ve hizmetlerde kullanılacak olsa bile , sonraki markanın tescil başvurusu
reddedilir.
Tescil başvurusu yapılmış markanın, başkasına
ait kişi ismi, fotoğrafı, telif hakkı veya herhangi bir sınai mülkiyet
hakkını kapsaması halinde, hak sahibinin itirazı üzerine tescil başvurusu
reddedilir.
Ortak ve garanti markalarının sona ermesinden itibaren 3 yıl içinde ortak
marka veya garanti markası ile aynı veya benzeri olan marka tescil başvurusu
itiraz üzerine reddedilir.
Bir markanın yenilenmeme nedeniyle koruma süresinin dolmasından sonra 2 yıl
içerisinde aynı veya benzer markanın, aynı veya benzer mal ve hizmetler için
yapılan tescil başvurusu itiraz üzerine reddedilir.
Milletlerarası Anlaşmaların
Öncelikle uygulanması:
Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası
anlaşma hükümlerinin Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinden daha elverişli
olması halinde, “T.C. sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya
ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerce veya Paris Sözleşmesi
yahut Dünya Tica
ret Örgütü Kuruluş Anlaşması
hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişilerce, T.C. uyruğundaki kişilere
kanunen veya fiilen marka koruması tanımış yabancı devletlerin gerçek ve tüzel
kişileri de” elverişli hükümlerin uygulanmasını talep etme hakkına sahiptir.
Marka Hakkının Korunması:
Marka Sahibinin İzni
Alınmadan Markasının
Kullanılmasının Önlenmesini
Talep Etme Yetkisi Olan Haller:
a)Markanın tescil kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili olarak,
tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin kullanılması,
-İşaretin mal veya ambalajı üzerine konulması,
-İşareti taşıyan malın piyasaya sürülmesi veya bu amaçla stoklanması,
teslim edilebileceğinin teklif edilmesi veya o işaret altında hizmetlerin
sunulması veya sağlanması,
-İşareti taşıyan malın ithali veya ihracı,
-İşaretin, teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarında kullanılması,
b)Tescilli bir marka ile aynı veya benzer olan
ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerin aynı veya benzeri mal
veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk üzerinde, işaret ile tescilli
marka arasında bağlantı olduğu ihtimali de dahil, karıştırılma ihtimali
olan herhangi bir işaretin kullanılması,
c) Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsamına
giren mal veya hizmetlerle benzer olmayan mal veya hizmetlerde kullanılması
halinde tescili istenen işaretin kullanılmasıyla tescilli markanın itibarından
dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici
karakterine zarar verecek nitelikteki herhangi bir işaretin kullanılması,
Markanın sağladığı haklar, 3. kişilere karşı marka tescilinin yayın
tarihi itibarıyla hüküm ifade eder. Markanın tescili için yapılacak başvurunun
yayınlanmasından sonra doğabilecek durumlarla ilgili olarak tazminat talebi
yapılabilir. Ancak başvurunun yayını ile doğan haklar, tescilin yayınıyla
birlikte tescilli markadan doğan hakların
kapsamı içinde değerlendirilir. Mahkeme, öne sürülen iddiaların geçerliliğine
ilişkin olarak tescilin yayınlanmasından önce karar veremez.
Marka sahibinin ticari vekili veya temsilcisi adına, marka sahibinin izni alınmadan
marka tescili yapılması halinde;
Marka sahibi kullanım için yetki vermemiş ise ve ticari vekil veya
temsilcisinin haklı bir gerekçesi yoksa, marka sahibinin markasının kullanılmasına
itiraz etmek hakkı vardır.
Marka Tescilinden Doğan Hakların Kapsamında
İstisna:
Dürüstçe ve ticari veya sanayi konularıyla ilgili olarak kullanılmaları
koşuluyla 3. kişilerin, ad ve adresini, mal veya hizmetlerle ilgili cins,
kalite, miktar, kullanım amacı, değer, coğrafi kaynak, üretim veya sunuluş
zamanı veya diğer niteliklere ilişkin açıklamaları kullanmaları marka
sahibi tarafından engellenemez.
Marka Tescilinden Doğan
Hakların Tüketilmesi:
Tescilli bir markanın tescil kapsamındaki mal üzerine konularak, marka
sahibi tarafından veya onun izni ile Türkiye’de ilk kez piyasaya sunulmasından
sonra, mallarla ilgili fiiller marka tescilinden doğan hakkın kapsamı dışında
kalır. (mallarla ilgili fiili yasaklayamaz). Buna tükenme yada il
k
satış ilkesi denir.
Tescilli markanın sahibinden, markasını
taşıyan mallarının, piyasaya sunulmasından
sonra her el değiştirmesinde izninin alınması
ticari hayata ters düşmekte, kendi izniyle
Türkiye’de yapılan ilk satıştan sonra, malların satışına, ihracına ve
Türkiye’den ihraç edilmiş malların aynen Türkiye’ye ithaline engel
olamadığı gibi bu marka hakkının ihlali de değildir.
Marka sahibinin, malın piyasaya sunulmasından sonra, 3. kişiler tarafından
değiştirilerek veya kötüleştirilerek ticari amaçlı kullanmalarını önleme
yetkisi vardır.
Markanın Kullanılması:
Markanın, tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde, haklı bir neden olmaksızın
kullanılmaması veya bu kullanıma 5 yıllık bir süre için kesintisiz ara
verilmesi halinde, marka iptal edilir.
Markayı kullanma kabul edilen durumlar:
-Tescilli markanın ayırt edici karakterini değiştirmeden markanın farklı
unsurlarla kullanılması,
-Markanın yalnız ihracat amacıyla mal ya da ambalajlarında kullanılması,
-Markanın, marka sahibinin izniyle kullanılması,
-Markayı taşıyan malın ithalatı,
Tescilli marka sahibinin bu markayı kullanma hakkından
yararlanabilmesi ve hakkının devamı için gereken şartlar:
-Markanın himaye süresi olan 10 yıllık süre sona ermemiş
olmalıdır.
-Marka terkin veya iptal edilmemiş bulunmalıdır.
-Marka ilk tescil edildiği gibi
kullanılmalıdır. Değişiklik gerekiyorsa bunun da tescil edilmiş olması
gerekir.
-Marka devamlı olarak kullanılmalıdır. Tescil tarihinden
itibaren haklı sebep olmadan kullanılmamış veya bu kullanıma 5 yıllık bir
süre içinde kesintisiz ara verilmemiş olmalıdır.
Marka Tescilinden Doğan Haklarla ilgili
Hukuki İşlemler:
Tescilli marka, başkasına devir edilebilir, miras yolu ile intikal
edebilir, kullanma hakkı lisans konusu olabilir, rehin edilebilir. Rehin hakkı
bakımından Medeni Kanunun rehin hakkına ilişkin hükümleri uygulanır.
Tescilli bir marka üzerindeki sağlararası işlemler yazılı şekle tabidir.
Markanın Devri:
Marka, tescil edildiği mal veya hizmetlerin tümü veya bir kısmı için
devredilebilir. Mahkeme kararının sonucu olan devir hariç markanın devri yazılı
olarak yapılır.Markalar siciline kaydedilmeyen devir, üçüncü kişilere karşı
ileri sürülemez.
Bir işletmenin aktif ve pasifleriyle birlikte devri, aksi kararlaştırılmadıkça
işletmeye ait markaların da devrini kapsar. Bu hüküm, işletmenin devrine sözleşmeden
doğan yükümlülük halinde uygulanır.
Markanın devri, mal veya hizmetlerin coğrafi kaynağı, kalitesi veya
markanın kendisi ile ilgili olarak halkı yanılgıya düşürebilecek
nitelikte ise, yeni marka sahibi halkı yanılgıya düşürmeyecek şekilde mal
veya hizmetlerde marka tescilinin sınırlı bir hale getirilmesini kabul etmediği
takdirde, devir işlemi Enstitü tarafından yapılmaz.
Tescilli bir markanın devri sırasında aynı
markanın veya ayırt edilemeyecek derecede benzerinin, aynı veya halkı yanılgıya
düşürecek derecede benzeri mallar veya hizmetler için başka marka
tescillerinin bulunması halinde, bu markaların da devredilmesi şarttır.
Aksi takdirde devir işlemi Enstitü tarafından yapılmaz.
Devir tarafların birinin talebi üzerine, sicile kayıt edilir ve yayınlanır.
Devir, sicile kayıt edilmediği sürece, taraflar markanın tescilinden doğan
yetkileri iyi niyetli 3. şahıslara karşı ileri süremez.
Markanın Teminat Olarak
Gösterilmesi:
Tescilli bir marka, işletmeden bağımsız olarak,
teminat
olarak gösterilebilir. Markanın teminat olarak gösterilmesi taraflardan
birinin talebi üzerine, sicile kayıt edilir ve yayınlanır.
Tescilli bir marka işletmeden bağımsız olarak
haciz
edilebilir. Haciz sicile kayıt edilir ve yayınlanır.
Lisans ve Lisans Şartları:
Tescilli bir markanın kullanım hakkı, tescil edildiği mal veya
hizmetlerin bir kısmı veya tamamı için lisans sözleşmesine konu olabilir.
Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, lisans inhisari değildir.
Lisans veren markayı kendi kullanabileceği gibi, 3. şahıslara aynı markaya
ilişkin başka lisanslar da verebilir.
İnhisari lisans olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve
hakkını açıkça saklı tutmadıkça, kendisi de markayı kullanamaz
.
Aksi sözleşmede belirtilmedikçe lisans sahipleri lisanstan doğan haklarını
3. şahıslara devredemez veya alt lisans veremez.
Aksi kararlaştırılmamışsa lisans hakkını alana kişi, markanın koruma
süresinde markanın kullanılmasına ilişkin her türlü tasarrufta
bulunabilir.
Aksi sözleşmede kararlaştırılmadıkça, inhisari lisansa sahip olan kişi,
3. bir şahıs tarafından marka sahibinin markadan doğan haklarına tecavüz
edilmesi durumunda, marka sahibinin açabileceği davaları, kendi adına açabilir.
İnhisari olmayan lisans sahiplerinin, dava açma hakkı yoktur.
Markaya tecavüz dolayısıyla dava açma hakkı olmayan bir lisans alan,
noter vasıtasıyla yapacağı bir bildirimle, gereken davayı açmasını marka
sahibinden isteyebilir. Marka sahibinin bu talebi kabul etmemesi veya bildirimin
alındığı tarihten itibaren 3 ay içinde, gerekli davanın açılmaması
halinde lisans alan yaptığı bildirimi de ekleyerek, kendi adına dava açabilir.
Lisans alan ciddi bir zarar te
hlikesi karşısında
ve söz konusu sürenin geçmesinden önce, ihtiyati tedbire karar verilmesini
mahkemeden talep edebilir. Lisans alan dava açtığını marka sahibine
bildirir.
Marka sahibi, talimatlarıyla uygunluk içinde, lisans alan tarafından üretilen
malın veya sunulan hizmetlerin kalitesini garanti edecek önlemleri alır.
Sözleşme şartlarının lisans alan tarafından ihlali halinde, tescilli
bir markadan doğan haklar, lisans alana karşı dava yoluyla ileri sürülebilir.
Lisans sicile kayıt edilmediği takdirde iyi
niyetli 3. şahıslara karşı ileri sürülemez. Lisans sözleşmelerinde
Markaların Korunması Hakkındaki KHK. İle ters düşen, veya aykırı hükümler
geçersiz sayılır.
Marka Başvuru Şartları:
a) Başvuru sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri de içeren başvuru dilekçesi,
b) Markanın yayına ve çoğaltmaya elverişli örneği,
c) Markanın kullanılacağı malların veya hizmetlerin listesi,
d) Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir
belge aslı,
e) Sınıf veya sınıfların ücretinin ödendiğini gösterir belge aslı,
f) Marka vekili tayin edilmiş ise vekaletname,
g) Başvuru sahibi tüzel kişi ise imza sirküleri,
h) Başvuru sahibinin ticaretle uğraştığını gösterir belge,
Bir marka tescil başvurusunun geçerliliği için, başvuru ücretinin başvuru
ile birlikte ödenmesi şarttır.
Her marka tescili için ayrı başvuru yapılması zorunludur.
Enstitü, başvurunun belirtilen şartlara uygunluğunu ve herhangi bir şekli
eksikliğin bulunup bulunmadığını inceler, herhangi bir eksikliğin olmadığına
karar verirse, marka tescil başvurusu başvurunun Enstitüye veya onun yetkili
kıldığı makama verildiği tarih, saat ve dakika itibarıyla kesinleşir.
Şekli Eksikliklerin Giderilmesi:
Başvuru dilekçesinde başvuru sahibinin kimliğine ilişkin bilgilerin
bulunmaması veya eksik bulunması veya (b), (c), (d) bentlerinde belirtilen
belgelerden birinin verilmemesi halinde, başvuruyu reddeder.
Enstitü tarafından giderilmesi istenen (e),(f),(g),(h) bentleri kapsamına
giren eksiklerin, yönetmelikte öngörülen süre içinde giderilmiş olması
koşuluyla, marka tescil başvurusu, başvurunun ilk yapıldığı tarih itibarıyla
kesinleşir.
Enstitü, başvurunun şekli yönünden hiçbir eksiği bulunmadığına
karar verirse, markanın kullanılacağı ve tescil kapsamına girmesi talep
edilen mallar veya hizmetlerin bir kısmı veya tamamı itibarıyla başvurunun
tescile red için kesin nedenler yönünden uygunluğunu inceler. Başvuru kesin
red sebepleri yönünden uygun görülmeyen mallar veya hizm
etlerin
tamamı veya bir kısmı itibarıyla reddedilir.
Başvuru şartları eksiksiz bir şekilde yerine getirilmiş ve reddedilmemiş
bir marka tescil başvurusu
ilgili bültende yayınlanır.
Başvurunun reddedilmesine başvuru yayınlandıktan sonra karar verilirse, başvurunun
reddedildiğine ilişkin karar ayrıca yayınlanır.
Marka başvurusunun yayınından sonra, herhangi bir gerçek veya tüzel kişi
veya herhangi bir grup veya hizmetleri temin edenler, üreticiler veya imalatçıları
temsil eden bir organ, tacir ve tüketiciler, mutlak red sebeplerine göre
markanın tescil için yeterli nitelikleri taşımadığını belirten yazılı
görüşlerini Enstitüye sunabilir. Ancak, bu
üçüncü kişiler
Enstitü nezdinde işlemlere taraf olamaz.
Tescil başvurusu yapılmış markanın mutlak red sebepleri ve nispi red
sebepleri hükümlerine göre tescil edilmemesi gerektiğine ilişkin
itirazlar
ilgili kişiler tarafından marka başvurusunun yayınından itibaren 3 ay içerisinde
yapılması gerekir.
Marka KHK.’nın 8. maddesinin son fıkrası hükmünce yapılacak itiraz
ancak itiraz eden kişinin markasını bu süre içinde kullanmaması halinde
reddedilir.
İtirazlar yazılı ve gerekçeli olarak yapılır. Enstitü itiraz
sahibinde, yönetmelikte öngörülen süre içerisinde getirilmek üzere ek
belge,kanıt ve gerekçeler isteyebilir. Bu süre içerisinde istenilen belge,
kanıt ve gerekçeler Enstitüye verilmediği takdirde itiraz yapılmamış sayılır.
Tescil:
Başvurusunu eksiksiz yapmış veya
eksikliklerini gidermiş ve süresi içerisinde hakkında itiraz yapılmamış
veya yapılan itiraz kesin olarak reddedilmiş bir başvuru tescil edilerek
sicile kaydedilir. Başvuru sahibine “Marka Tescil Belgesi” verilir.
Marka sicili alenidir. Talep edilmesi ve öngörülen
ücretin ödenmesi koşuluyla sicil örneği verilir.
Enstitü nezdinde marka konularında işlem yetkisi olanlar:
a) Gerçek ve tüzel kişiler. Tüzel kişiler yetkili organları tarafından
tayin edilen kişi veya kişilerce temsil edilir.
b) Marka vekilleri. İkametgahı yurtdışında bulunanlar (Madrid Protokolü
vasıtasıyla başvuruda bulunanlar hariç) ancak marka vekilleri aracılığıyla
temsil edilirler.
Türkiye dışındaki bir
ülkede marka tescil ettirmek için,
öncelikle marka tescili yapılacak ülkenin Paris Sözleşmesi veya Dünya
Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması’na üye olması, bu anlaşmaları kabul
etmemiş olmakla birlikte karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye
Cumhuriyeti uyruğundaki kişileri kanunen veya fiilen marka koruması tanınmış
veya tanıdığını yazılı olarak bildirmiş olması gerekir.
Marka, tescil edildiği ülkeye münhasırdır. Bir marka tescil ettirileceği
ülkenin kanun ve kurallarına uygun olarak tescil ettirilebilir.
Avrupa ile Gümrük Birliği başlamasına rağmen Avrupa’da daha önce
tescilli bütün markalar, Türkiye’de korunabilmeleri için kesinlikle Türkiye’de
de tescil edilmesi gerekir.
Madrid Protokolü
01.01.1999 tarihi itibarıyla ülkemizde uygulanmaya başlamıştır.
Madrid sistemi ile (protokole taraf ülkelerde olmak kaydıyla) tek bir dil
kullanarak tek bir başvuru ile markaların uluslar arası tescilinin yanı sıra
yenileme, devir, unvan ve adres değişiklikleri, eşya sınırlamaları gibi değişikliklerin
tek bir basit işlemle uluslar arası Sicile kaydedilmesi amaçlanmıştır.
Uluslararası başvuru, Madrid Protokolü’ne taraf olan bir ülkede gerçek
ve etkin sınai veya ticari bir kuruluşu olan veya o ülkede yerleşik olan
veya o ülkenin tabiyetinde olan bir gerçek veya tüzel kişi tarafından yapılabilir.
Uluslararası tescilin sağlanabilmesi için öncelikle menşe ofiste
tescilli bir markanın veya başvurunun bulunması zorunludur ve bu tescilde
veya başvuruda eşya listesinin genişletilmesi mümkün değildir.
Uluslararası tescilli marka, menşe ofiste başvuru halinde bulunan veya
tescil edilen esas markaya uluslararası tescil tarihinden itibaren 5 yıl bağımlı
kalır. Eğer bu süre içinde menşe ofisçe tescil edilen marka (esas tescil)
mahkeme kararı ile veya marka sahibi tarafından iptal edilirse uluslararası
tescil de iptal edilir.
Uluslararası tescilin menşe ofise yapılan bir başvuruya dayandığı
durumda ise; başvuru 5 yıllık süre içinde reddedilir, geri çekilir yada başvurudan
kaynaklanan tescil bu süre içerisinde hükümsüz kalır ise uluslararası
tescil de iptal edilir. Uluslararası tescil tarihinden itibaren 5 yıllık sürenin
bitiminden sonra uluslararası tescil, esas başvurudan veya esas tescilden bağımsız
hale gelir.
Uluslararası tescilin koruma süresi on yıldır. Uluslararası Büro, marka
sahibine veya vekilin uluslararası koruma süresinin bitiminden önceki altı
ay içinde bir hatırlatma yaparak sürenin bitmekte olduğunu bildirir.
Markanın Koruma Süresi
ve Tescilin Yenilenmesi:
Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 10 senedir. Bu
süre, onar yıllık dönemler halinde yenilenir.
Hak sahibi tescilin yenilenmesi talebini, koruma süresinin
dolacağı son günden önceki altı ay içinde gerçekleştirir. Ancak, koruma
süresi sona eren marka, sahibinin veya onun yetkili kıldığı vekilin talebi
ve yönetmelikte öngörülen yenileme ücretinin ödenmesi koşuluyla koruma süresinin
sona erdiği ayın son gününden itibaren 6 aylık süre uzatımı içinde de
yapılabilir. Koruma süresinin bitiminden itibaren
altı
aylık süre içerisinde yenilenmeyen markalar hükümsüz kalır. Markanın hükümsüzlüğüne
yetkili mahkeme karar verir.
Enstitü, tescil süresinin dolmakta olduğunu, sürenin bitiminden önce yönetmelikte
belirtilen süre içinde, marka hakkı sahibine haber verir. Enstitünün bu
bilgiyi vermemesi, enstitüye herhangi bir sorumluluk getirmez.
Tescili yaptırılmamış markalar ise Mevzuattaki koruma hükümlerinden
yararlanamaz ise de genel hükümlere göre korunması mümkün bulunmaktadır.
Yani tescilsiz bir markadaki işaretin başkasına ait ticari mallara konması
halinde haksız rekabet oluşturacak koşullar varsa Türk Ticaret Kanununun 56
ila 65. Maddelerinde gösterilen şekilde tescilsiz marka sahibinin dahi gereken
dava
ları açma hakkı bulunabilir.
Yine marka tescil edilmemiş olsa dahi , başkasının
tescilli bir markasına karşı bu tescilsiz markanın tescilli markadan daha önceki
bir tarihten beri kullanıldığı ve tanıtıldığı ispatlanmak suretiyle
sonradan tescil edilmiş marka kaydının terkin edilmesini mahkemeden isteme ve
gerektiğinde haksız rekabet davalarını açma hakkını verebilir.
Markalarının tescilli olduğunu belirtmek ve markanın
taklit edilmesini ayrıca izinsiz olarak kullanılmasını önlemek amacıyla
markaların ürünleri ve ambalajları üzerine marka sahipleri, ayrıca bir
daire içinde ® harfini koymaya özen gösterirler. Bu işaret İngilizce’de
“tescilli marka” manasına gelen “registered” kelimesini ifade eder.Bu işaret
mevcut
markayı ilk tescil ettirenin
kendileri olduğunu ve üçüncü şahıslara karşı yasal korumada olup taklit
edilemeyeceğini , her nasılsa tekrar tescil ettirilmiş olunması veya ilk
tescil ettirenden izin alınmadan haksız kullanılması halinde bunları
yapanlara karşı KHK ‘ da öngörülen
dava yollarına başvurulabileceğini ifade etmektedir.
Markanın Hükümsüzlük Halleri:
Yetkili mahkeme tarafından markanın hükümsüz sayıldığı haller:
a) Mutlak red sebeplerinin bulunması.(7.md.-ı
bendinde belirtilen tanınmış markalarla ilgili davanın tescil tarihinden
itibaren 5 yıl içerisinde açılması gerekir. Markanın tescilinde kötü
niyet varsa iptal davası süreye bağlı değildir.
b) Nispi red sebeplerinin bulunması. (8.md. son fıkra uyarınca açılan
davada önceki hak sahibi koruma süresinin bitiminden itibaren 2 yıl içerisinde
markasını kullanmamışsa bu bir hükümsüzlük nedeni sayılmaz.)
c) Markanın, tescil tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde, haklı bir neden
olmaksızın
kullanılmaması veya kullanıma 5 yıllık kesintisiz ara verilmesi halinde.
(Dava açılacağı düşünülerek kullanma gerçekleşmiş ise, mahkeme davanın
açılmasından önceki 3 ay içerisinde gerçekleşen kullanmayı dikkate
almaz.)
d) Marka sahibinin davranışları nedeniyle,
marka mal ve hizmetler için yaygın bir ad haline gelmişse,
e) Hak sahibi veya yetkili kıldığı kişi tarafından kullanım sonucunda
tescil edildiği mal ve hizmetlerin niteliği, kalitesi, üretim yeri ve coğrafi
kaynağı konusunda halkta yanlış anlama ihtimali varsa,
f) Marka sahibi, garanti markasının veya ortak markanın belirli bir sürede
teknik yönetmeliğe aykırı
olarak kullanılmasına göz yumar ve taraflardan birinin başvurusu üzerine
mahkemece tanınacak süre içinde, söz konusu aykırı kullanım düzeltilmediği
takdirde, marka, tanınan süre sonunda mahkeme tarafından iptal edilir.
Bir marka tescil tarihinden önce kullanılmış ve tescile konu mallar ve
hizmetlerle ilgili olarak bu kullanım sonucu ayırdedici bir nitelik kazanmışsa
mutlak red sebeplerinden (b), (c), (d) bentlerine göre tescili hükümsüz sayılmaz.
Hükümsüzlük Talebi:
Markanın hükümsüzlüğüne, ilgili mahkemeden zarar gören kişiler,
Cumhuriyet savcıları veya ilgili resmi makamlar isteyebilir.
Hükümsüzlüğün Etkisi:
Markanın hükümsüzlüğüne karar verilmesi
halinde, kararın sonuçları geçmişe etkilidir. Marka sahibinin kötü
niyetli olarak hareket etmesinden kaynaklanan, zararın giderilmesine ilişkin
tazminat talepleri saklı kalmak üzere,
Hükümsüzlüğün Geriye Dönük
Etkisinin Etkileyemeyeceği Durumlar:
a) Markanın hükümsüz sayılmasından önce, bir markaya tecavüz
sebebiyle verilen hukuken kesinleşmiş ve uygulanmış kararlar,
b) Markanın hükümsüzlüğüne karar verilmeden önce, yapılmış ve
uygulanmış sözleşmeler, (haklı sebepler durumunda sözleşme uyarınca ödenmiş
bedelin kısmen veya tamamen iadesi mümkündür.)
Bir markanın hükümsüzlüğüne ilişkin karar, herkese karşı hüküm doğurur.
Marka Hakkının Sona
Ermesi:
a) Koruma süresinin dolması ve markanın süresi içerisinde yenilenmemesi,
b) Marka sahibi markanın kullanılacağı malların ve/veya hizmetlerin
tamamından veya bir kısmından vazgeçebilir. Vazgeçme yazılı olarak Enstitü
’ye bildirilmelidir. Vazgeçme, Marka Siciline kayıt tarihi itibarıyla hüküm
doğurur.
Marka Siciline kayıt edilmiş hakların ve lisans sahiplerinin izni olmadıkça,
marka sahibi marka hakkından vazgeçemez. Marka üzerinde, bir 3. şahıs tarafından
hak sahipliği iddia edilmekte ise, onun izni olmadıkça, marka hakkından
vazgeçemez.
Marka hakkının sona ermesi, sona erme sebebinin gerçekleşmiş olduğu
andan itibaren hüküm ifade eder. Marka hakkının sona ermesi, ilgili bültende
yayınlanır.
Ticaret Markalarının Özellikleri:
Ticaret markası, bir işletmenin imalatını ve /veya ticaretini yaptığı
malları, başka işletmelerin mallarından ayırt etmeye yarayan işarettir.
Garanti Markaları:
Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından
o işletmenin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve
kalitesini garanti etmeye yarayan işarettir.
Garanti markaları, sahibinden alınan izinle
markasını kullanan işletmelerin mallarının ve ürünlerinin ortak özelliklerinin
kalitesini garanti eder. Garanti markası sahibi, markasının itibarına zarar
gelmemesi için sürekli olarak markasını mallarında izinli
olarak kullanan işletmelerin mallarını kontrol altında tutar. Mesela; yünlü
ürünlerde kullanılan WOOLMARK ve sakızlarda kullanılan dişe zararlı olmadığını
belirten TOO FRİEND
Garanti markasının marka sahibinin veya marka sahibine iktisaden bağlı
olan işletmenin mal veya hizmetlerinde kullanılması yasaktır.
Tescili için başvuru ile birlikte markanın kullanılma usul ve şeklini gösterir
bir teknik yönetmeliğin verilmesi zorunludur. Teknik yönetmeliği markanın
garanti edilen mal veya hizmetlerin ortak özellikleri hakkında hükümler içerir
ve markanın kullanılmasının kontrolünün yapılma şekillerini ve gerektiğinde
uygulanacak cezaları öngörür.
Ortak Marka:
Ortak marka, üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden
oluşan bir grup tarafından kullanılan işarettir.
Ortak marka gruptaki işletmelerin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin
mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarar.
Tescili için başvuru ile birlikte markanın kullanılma usul ve şeklini gösterir
bir teknik yönetmeliğin verilmesi zorunludur. Teknik yönetmeliğinde, ortak
markayı kullanmaya yetkili olan işletmeler belirtilir. Ortak markanın tescili
için ortak marka sahipleri birlikte hareket eder.
Ortak markanın yenilenmesi için ortaklardan birinin başvurması yeterlidir.
Teknik yönetmelikte yapılacak değişiklikler
Enstitü tarafından onaylanmadıkça uygulanmaz. Yönetmelikte yapılması
istenen değişiklikler, garanti markasının teknik yönetmeliğine veya ortak
marka teknik yönetmeliğine veya kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı olması
halinde, Enstitü tarafından değişiklik talebi reddedilir.
Teknik yönetmelik Garanti markası veya ortak marka teknik yönetmeliğinde
belirtilen şartlara uymadığı takdirde, Enstitü tarafından marka sahibine
teknik yönetmelikteki gerekli değişiklikleri yapması bildirilir. Marka
sahibi bildirim tarihinden itibaren 6 ay içinde gerekli değişiklikleri yapmaz
ve teknik yönetmeliği düzeltmezse,
garanti markası veya ortak markanın tescili talebi reddedilir.
Garanti markasının veya ortak markanın devri veya bir ortak markada lisans
verilmesi, Marka Siciline kayıt halinde geçerlidir.
Hizmet Markalarının Özellikleri:
Hizmet markası, bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin
hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir.
Kamu yararı itibariyle Devletin ticari ürünleri ve ticari faaliyetleri
kontrol altında tutabilmek , malları belirli standartlara uygun bulundurma
amacıyla, hepsinden ayrı olarak piyasada kalite ve güven unsuru sağlayıcı
olmak üzere yasanın saptadığı markalar vardır. T.S.E. markası gibi.
Marka Hakkına Tecavüz
Sayılan Fiiller: (Marka KHK.
61.madde)
Markaların Korunması Hakkında KHK 61. Maddenin kapsamına sadece doğrudan
tecavüz fiilleri değil tecavüz oluşturan fiillere iştirak , yardım veya teşvik
etmek , bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak ve taklit markayı taşıyan
ürünün nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak
da girmektedir.(dolaylı tecavüz)
a) Mark KHK.9. maddenin ihlali,
Marka sahibi; izni alınmaksızın markasının aynı veya benzer
mal/hizmetler için kullanılmasını önleyebilir.
-Markanın tescil kapsamına giren mal veya hizmetlerle ilgili olarak
tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin kullanılmasını marka
sahibi yasaklayabilir.
-İltibas:
Tescil kapsamına giren mal veya hizmetlerin aynı veya benzerleri için
tescilli marka ile karıştırılma ihtimali bulunan aynı veya benzerinin
kullanılmasına engel olunabilir.
.Benzer işaretin aynı mal veya hizmetler için kullanılması,
.Aynı işaretin benzer mal ve hizmetler için kullanılması,
.Benzer işaretin benzer mal veya hizmetler için kullanılması,
Mutlak ve nispi red sebeplerinde, tescilli bir
marka ile karıştırılma ihtimali bulunan bir işaretin veya aynı veya benzer
malların tescilinin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Her nasılsa marka
tescil edilmişse, ilk tescil yaptıran markanın terkini davası açarak
tescili iptal ettirebilir.
Karıştırılma ihtimali, marka hakkına tecavüz
olduğu gibi aynı zamanda tescile engel bir durumdur. TTK’da bahsedilen karıştırma
için alınacak kriter o malın tüketici grubunun işin detayına girmeden yaptığı
değerlendirme sonucu yanılgıya düşmeleri veya düşürülmeleridir.
Mark KHK. İçin ise, o malı alan tüketici grubunun, malın bir başka işletmeye
ait olduğunu bilse de, itibar ettiği işletme ile malını aldığı işletme
arasında ekonomik bir bağlantı olduğunu düşünmesi karıştırılma
ihtimali için yeterlidir. Tescilli bir
markanın biçim veya anlam ile eşini yada ebat veya renk itibarıyla yada
dikkatle bakılmadığı takdirde farkına varılmayacak kadar cüzi surette değiştirilmiş
şeklini kullanan bu markayı aynen kullanmış sayılır.
Karıştırılma ihtimalinin kriterleri:
.Aynı veya benzer işaret,
.Aynı veya benzer mal veya hizmet,
-Tanınmış markaların aynısının veya benzerinin başka mal ve hizmetler
için kullanılması,
Tanınmış markadan söz
edebilmek için bu marka altında dağıtımı yapılan malların objektif
olarak üstün kalitede olması şart değildir.
c) Marka hakkına tecavüz dolayısıyla üretilmesi veya kullanılması
cezayı gerektiren eşya ile bu eşyaları üretmeye yarayan araç araç, cihaz
makine gibi vasıtalara el koyulması talebi,
f) Marka hakkına tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının,
masrafları tecavüz eden tarafından karşılanarak, ilgililere tebliğ
edilmesi ve kamuya yayın yoluyla duyurulması,
g) Marka hakkına tecavüz eden tarafından markanın kötü ve uygun olmayan
bir şekilde kullanılması sonucunda, markanın itibarı zarara uğrarsa marka
sahibi, bu nedenle ayrıca tazminat isteyebilir.
Bir ülkenin, kendi vatandaşlarına diğer ülkede belirli konularda hak tanıması
halinde buna karşılık olmak üzere, anılan diğer ülkenin vatandaşlarına
benzer hakları tanıması veya ulusal muamele ilkesini uygulaması karşılıklılık
ilkesi olarak tanımlanır.
Üçüncü kişiler tarafından marka başvurusu veya marka sahibi aleyhine açılacak
davalarda yetkili mahkeme, davalının ikametgahının bulunduğu yer
mahkemesidir. Marka başvurusu veya marka sahibinin Türkiye’de ikamet
etmemesi halinde, yetkili mahkeme, sicilde kayıtlı vekilin iş yerinin
bulunduğu yerdeki ve eğer vekillik kaydı silinmişse, Enstitünün merkezinin
bulunduğu yerdeki mahkemedir.
Birden fazla mahkemenin yetkili olduğu durumda, yetkili mahkeme, ilk davanın
açıldığı mahkemedir.
Taklit markayı herhangi bir şekilde kullanmakta olan kişi, marka sahibinin
markanın varlığından ve tecavüzden kendisini haberdar etmesi ve tecavüzü
durdurmasını talep etmesi halinde veya kullanmanın kusurlu bir davranış teşkil
etmesi halinde, sebep olduğu zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
b) Marka hakkına tecavüz edenin, markayı kullanmak yoluyla elde ettiği
kazanca göre,
Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, özellikle markanın ekonomik önemi,
marka hakkına tecavüz edildiği anda geçerlilik süresi ve tecavüz sırasında
markaya ilişkin lisansların sayısı ve çeşidi gibi etkenler göz önünde
tutulur.
Marka üzerinde tasarruf yetkisi olan kişi, yoksun kalınan kazancın
hesaplanmasında, (a), (b), (c) bentlerinde belirtilen değerlendirme
usullerinden birini seçmişse, mahkeme ürünün satışında markanın
ekonomik bakımdan önemli bir katkısının bulunduğu kanaatine varırsa,
kazancın hesaplanmasında makul bir payın daha eklenmesine karar verilir.
Lisans alan, ciddi bir zarar tehlikesi karşısında ve söz konusu sürenin
geçmesinden önce, ihtiyati tedbire karar verilmesini mahkemeden talep
edebilir.
